Er was eens een ezel die niet kon kiezen....

Beschouwing van Paul Vijfvinkel

​Links of rechts?
Een ezel kreeg na een dag hard werken voor de ezelkar eindelijk rust. Hongerig en dorstig zocht hij de stal op en deed zich eerst tegoed aan water uit zijn drinkbak. Hij zag dat zijn baas zo goed was geweest om niet één, maar wel twee balen hooi voor hem neer te leggen. Aandachtig bekeek hij beide stapels hooi. De linker leek hem het lekkerst, en hij wilde al toehappen. Maar hij aarzelde even en keek nog eens goed naar de rechter stapel... Mooi kort gesneden hooi, precies wat hij lekker vond. Toch maar met die rechter stapel beginnen dan? Weer aarzelde hij. Hij keek nog eens. Links was nog wat verser, zag hij... En zo bleef hij maar beurtelings van linker naar rechter stapel kijken. Tot hij uiteindelijk van honger overleed. Omdat hij niet kon kiezen.

Ja, die passen. Inpakken!
Keuzeprocessen hoeven niet altijd zo dramatisch af te lopen of zo lang te duren. Sommige mensen kunnen heel snel beslissingen nemen. Als schoenverkoper maakte ik regelmatig mee dat mannen meteen bij het eerste paar riepen: 'Ja, deze zitten lekker, die worden het!' 

Dit tot wanhoop van hun echtgenotes die vertwijfeld tegenwierpen 'dat je toch wat te kiezen moet hebben...' De hele lol van het keuzeproces zelf werd voor hen op die manier namelijk in één klap teniet gedaan. Wat ongeveer hetzelfde is als meteen akkoord gaan met het openingsbod van een verkoper van Perzische tapijtjes, zonder eerst fatsoenlijk een half uur daarover intensief met hem te sjacheren.
 
Hoe lang heb je nodig voor een keuze?
Hoe lang mag een keuzeproces duren? Zeg voor de aankoop van een huis, of het vinden van de juiste partner. Er zijn mensen die jarenlang doen over het vinden van de juiste woning, en in dat selectieproces het geduld van hun naaste omgeving stelselmatig op de proef stellen met ongevraagde gaapsaaie verhalen over hun laatste net-niet-ervaringen op de woningmarkt. En mensen die maar blijven zoeken naar die ene ideale partner overlijden vaak als vrijgezel.
 
Maar hoe lang moet je blijven zoeken?
Als je als medewerker personeelszaken 200 reacties krijgt op een vacature, ga je die mensen dan allemaal uitnodigen voor een gesprek van een uur? Vermoedelijk niet, maar hoeveel kandidaten ga je dan wél uitnodigen? Vijf? Tien? Twintig? En als je na vijf gesprekken eigenlijk al drie prima kandidaten hebt gesproken, wat voor meerwaarde heeft het dan nog om er nóg eens vijf of tien meer te gaan spreken?
 
In het boek 'Algorithms to live by' wordt aangeraden om het zoekproces te begrenzen in tijd of in aantal. Bedenk bij het kopen van een huis bijvoorbeeld dat je maximaal vijftig huizen wilt bekijken, of maximaal een half jaar wilt zoeken. Zie je na het twintigste huis of na twee maanden iets wat beter is dan alles wat je voorheen hebt gezien, doe dan een serieus bod. De kans dat verder zoeken tot een betere keus gaat leiden wordt er namelijk nauwelijks groter op, terwijl je er wél steeds meer van je kostbare tijd aan verspilt. Het is uiteraard erg belangrijk om het vooraf over die strategie met je partner eens te worden.
 
Niet kiezen is ook kiezen. Het hoeft gelukkig niet altijd dramatisch met je af te lopen. Want wij zijn geen ezels, toch?
 
Link naar het boek.