Ongezonde werkdruk

Beleving van Fabia

Werkdruk, burnout, burndown, oneindige moeheid en een gevoel van vechten tegen de bierkaai, het veroorzaakt veel ellende op de werkvloer. Zo veel ellende dat het een “hot issue” is geworden dat kortweg werkdruk wordt genoemd. Deskundigen buitelen over elkaar en schermen met onderzoeken en resultaten. Zelfs de overheid vindt dat er in bedrijven actie moet worden genomen.

Er is nog net geen wetgeving afgekondigd maar de druk om werkdruk aan te pakken wordt opgevoerd. Praten over iets gaan doen is makkelijk maar het doen is een ander verhaal. Want ga je het aanpakken dan moet je wel weten wat er zoal speelt bij jou op de werkvloer.

 
Wat zien we
En ik heb het niet over gewone werkdruk, want laten we eerlijk zijn het is af en toe gewoon druk en dat is heel normaal en hoort bij werk. Nee, ik heb het over ongezonde werkdruk waarbij we op de werkvloer medewerkers gedrag zien vertonen dat een afspiegeling is van de cultuur die in het bedrijf heerst. Denk aan groepsdruk, onuitgesproken verwachtingen, patronen, doorgeslagen arbeidsethos en verkeerd voorbeeldgedrag. Allemaal zaken die zo je bedrijfscultuur inschuiven en zich daar lekker in nestelen.

Voorbeelden
Voorbeelden genoeg. Ik sta nog al eens op verschillende werkvloeren en kan er zo een compilatie van maken. Medewerkers die weekenden opofferen om op tijd stukken af te krijgen, dat eigenlijk niet normaal vinden maar toch doen omdat iedereen dat doet (groepsdruk). Leidinggevenden die vroeg aanwezig zijn en als laatste weggaan. Ik zag dat medewerkers hun werktijden ook verruimden omdat het gedrag van de leidinggevende dit afdwong (voorbeeldgedrag). Of wat te denken van dat bedrijf waar altijd snedige opmerkingen werden gemaakt door collega’s als er iemand een uurtje eerder naar huis moest. Iets in de trant van “Heb je vanmiddag vrij” of als je even behoefte had aan een korte pauze of een loopje er een opmerking volgde als “zeker niets te doen vandaag” of “nou we nemen het er lekker van” (doorgeslagen arbeidsethos). Geen rechtstreekse feedback geven “omdat dit toch geen zin heeft” maar onderling klagen en elkaar daardoor versterken (klaagcultuur). Tot slot een bedrijf vol professionals die inhoudelijk goed werk doen maar organisatorisch niet altijd even sterk zijn. Ze verdrinken in hun eigen chaos maar hulp vragen dat kan echt niet, je bent toch een professional.
 
We praten er vooral over
Bovenstaande voorbeelden geven een goede indruk van werkdruk die ontstaat door extern opgelegd gedrag. Want ik heb het hier niet over individuele werkdrukbeleving. Die creëer je vaak zelf door je eigen gedrag. Hier gaat het over bedrijfscultuur.
Wat ik zie is dat er een medewerkerstevredenheidsonderzoek wordt gedaan, een vragenlijst voor HR moet worden ingevuld, interviews met medewerkers worden gehouden om inzicht te krijgen. Als de uitkomsten er zijn dan wordt er een commissies/werkgroepen opgericht om weer over al die uitkomsten te praten. Dat is wat we vaak doen, erover praten.
 
Ombuigen naar doen
Wat echt helpt is om de cultuur op het werk zichtbaar en bespreekbaar te maken. Dat kan alleen als het management het goede voorbeeld geeft en zich inspant om het onzichtbare zichtbaar te maken. Het start in dit geval niet bij de medewerkers maar bij het management en de leidinggevenden. Zij nemen de regie want zij kunnen zaken regelen en in gang zetten. De eerste voorwaarde is dat je als bedrijf open staat voor openheid vanuit de medewerkers. En dat geldt zeker voor het management. Want reken maar dat je als leidinggevende dingen te horen krijgt die je niet leuk vindt en het liefst ontkent. Toch is zelfonderzoek van het management een eerste stap naar verbetering. Laat vervolgens iedere medewerker in je team of bedrijf een top 10 maken van zaken die in hun beleving werkdruk veroorzaken. Verzamel ze en kies gezamenlijk een aantal speerpunten waarmee iedereen aan de slag wil. Punten uit onderstaande opsomming kom je zeker tegen:
 

• Chaotisch agendabeheer
  • Altijd achter de feiten aanhollen. Iemand moet het oplossen.
• Uitstelgedrag
  • Altijd alles op het laatste moment. Uitvoerders zijn hier altijd de dupe van.
• Afhankelijkheid van anderen
  • Altijd wachten op die ander of op het andere team.
• Geen nee durven zeggen
  • Alles wordt dringend en dwingend gebracht.
• Werktijden
  • Bijna niemand aanwezig op woensdag of vrijdag.
• Vergaderingen
  • Te lang, te vaak en te veel mensen.
• Werkoverleg
  • Te weinig want altijd gaan andere zaken voor.
• Aanspreken
  • Het blijft maar fout gaan omdat er niet gecorrigeerd wordt.
• Angst
  • Ik zeg niks want je wordt overal op afgerekend.

 
Heb je eenmaal je speerpunten bepaald dan krijg je een goed beeld van de onderdelen van je bedrijfscultuur waar je last van hebt. Werkdruk vanuit je bedrijfscultuur is individu overstijgend en lastig aan te pakken. Maar het kan wel. Kies gezamenlijk twee of drie onderwerpen uit. Maak met een groepje afgevaardigden een plan van aanpak en deel dat met iedereen. Ga aan de slag en nu komt het belangrijkste: als management ben je erbij betrokken, houd je vinger aan de pols, neem je onderdelen op je die alleen een leidinggevende kan doen, koppel je resultaten en hindernissen goed terug en vooral geef je het goede voorbeeld. Als leidinggevende wordt je geïmiteerd dus maak daar vooral gebruik van.
 
Nog een puntje van aandacht. Schrik niet dat als je met je bedrijfscultuur aan de slag gaat, dit dwars door de organisatie heen gaat en iedereen raakt. Vind je het toch wat eng om zelf te doen, schroom dan niet om iemand in te huren zodat je inspanningen niet verzanden.