De nieuwe verslaafden: pas op voor visie-junks!

Beschouwing van Paul Vijfvinkel, adviseur Lima555

​Kletsverhalen
Bij junks denk je gewoonlijk aan onverzorgde, naar verboden genotsmiddelen smachtende types die met doorzichtige kletsverhalen proberen geld uit je zakken te kloppen. De junks waar ik het over heb zijn echter gekleed in driedelige pakken, voorzien van MBA-degrees en getooid met excentrieke brillen. Maar vergis u niet, het blijven junks.

Verslaafd aan organiseren
In het boek 'Verslaafd aan organiseren' noemt schrijver Tjip de Jong maar liefst 8 vormen van verslaafdheid binnen organisaties waarin deze 'junks' kenmerkende overeenkomsten vertonen met het gedrag van echte verslaafden: ze weten drommels goed dat ze met iets heel verkeerds bezig zijn en dat ze hun omgeving daarmee schade toebrengen, maar ze kunnen er niet zomaar mee stoppen. Omdat het zo geweldig goed voelt. En daarom is het zo vreselijk moeilijk om écht iets te veranderen in een organisatie.
Ik beperk me hier tot één van de acht verslavingen, namelijk visie-verslaving. De overige zeven zijn minstens zo erg, maar die mag u zelf in het boek lezen.

Bezigheidstherapie
'We moeten natuurlijk onze visie kritisch herijken en verbinden aan onze strategie en dagelijkse operatie' - Dat zei de manager van een grote organisatie. Op de vraag: 'Maar gaat het nu zo slecht dan?' kwam het antwoord: 'Welnee joh, maar eens in de zoveel jaar moet je zoiets op poten zetten. En iedereen doet het toch?'
 
Waarom zijn managers verslaafd aan visies?
Heel simpel: omdat het geweldig goed voelt. Net als een lijntje coke snuiven of een shot heroïne nemen. Lekker zonder enige verplichting vergezichten ontwikkelen. Het opperste genot voor zendelingen-types. In de zorg, het onderwijs en inmiddels ook het keiharde commerciële bedrijfsleven. Vrijblijvend urenlang filosoferen over de vraag 'waar staan we over 5 jaar?' Het antwoord doet nooit ter zake. Want over 5 jaar is die betreffende manager al lang werkzaam bij een ander bedrijf. Filosoferen 'op de hei' over visie is een hobby van managers. Professionals die écht werk moeten verzetten hebben er gewoonlijk een enorme hekel aan.
 
Kannibalen
Dit soort 'zendelingen' ging in vroeger tijden heidenen bekeren in verre warme landen, alwaar ze tot ieders opluchting werden opgegeten door kannibalen en hongerige leeuwen. Tegenwoordig zitten we hier met zulke lieden opgescheept, en om duistere redenen vinden ze angstwekkend vaak hun weg naar het hoger management.
 
Visie naast werkelijkheid
Tjip de Jong geeft een voorbeeld van een geformuleerde visie naast de werkelijkheid in het zorghuis van zijn oma van 90:

Waarom werkt het niet?
Heel simpel: een visie formuleren is een vrijblijvende hobby voor managers en zendelingen. Op de werkvloer laat men dit geneuzel gelaten over zich heenkomen, in de hoop dat dit gedoe dit keer niet teveel tijd gaat kosten. Verder worden ronkende visies en ambitieuze vergezichten altijd op enig moment door de realiteit ingehaald. Helpt dat? Welnee. Dan komt er weer een nieuw visie-traject. Een verslaafde geeft zijn verslaving namelijk niet zomaar op.
 
Herkenbaar?
Herkent u de eigen situatie in meer dan vier van deze zes beweringen?

In dat geval heeft u te maken met junks in uw organisatie, verslaafd aan visies formuleren. Neem het ze niet al te zeer kwalijk. Uit zichzelf komen ze namelijk nooit van hun verslaving af. Meld ze aan voor het afkickprogramma 'An-vi-ver': Anonieme visie-verslaafden. Alleen redden ze het niet. En als u niets doet, sleuren ze uw organisatie mee in hun verslaving.
 
Link naar het boek 'Verslaafd aan organiseren'