Gewoon je gezonde verstand gebruiken!

Blik van Anneke Gros

​Je kent het misschien wel van jezelf. Je wordt naar een training gestuurd maar je hebt er helemaal geen zin in. Ondertussen stapelt het werk zich op of moet een collega jouw werk overnemen.
 
Sinds september geef ik regelmatig trainingen over veiligheidsbewustzijn aan mensen die aan of langs het spoor werken. Zij werken op Prorail terrein en daarvoor hebben ze een geldig Digitaal Veiligheidspaspoort (DVP) nodig. De pas wordt verstrekt of de geldigheid verlengd na het volgen van een training bij Railcenter en het maken van een toets.

In de training komen deelnemers van verschillende bedrijven en functies bij elkaar (van schoonmaker, lasser, projectleider tot directeur). ​Niet iedereen staat te springen om deze training te volgen.

Er is weerstand. “We zijn dagelijks met veiligheid bezig” is wat ik vaak te horen krijg aan het begin van de training. Of: “We krijgen zo vaak van dit soort trainingen”. Maar ook: “Ik wil van anderen horen hoe ze over veiligheid denken en kennis met elkaar delen”. 

​​Om het bewustzijn over veiligheid te prikkelen zijn er veel discussies en opdrachten in subgroepen. Ik hoor dat bij het ene bedrijf het herkennen en delen van gevaarlijke situaties en handelingen meer in de cultuur zit dan bij het andere bedrijf. Het gaat dan om proactief herkennen van gevaarlijke situaties en handelingen, deze te melden, te delen en daarvan te leren.
 
Wat maakt dat veiligheidsbewustzijn onderdeel is/wordt van de bedrijfscultuur?

1. Er zijn duidelijke afspraken, regels en procedures wat van personeel wordt verwacht. Teveel regels levert ook weer een risico op, het eigen gezonde verstand blijft een belangrijke rol spelen.
2. Faciliteren dat gevaarlijke situaties gedeeld worden via bijvoorbeeld een app. Je kunt op die manier je collega’s op een eenvoudige manier waarschuwen.
3. Het ‘normaal’ maken dat collega’s die gevaarlijke handelingen uitvoeren, elkaar aanspreken. Het management stimuleert dit op een positieve manier. 
4. Ervoor zorgen dat het melden van gevaarlijke situaties en handelingen niet wordt gezien als klikken, maar als een manier om ongevallen te voorkomen. Maak het melden laagdrempelig, zonder veel gedoe voor de melder.
5. Leidinggevenden koppelen terug wat er met de meldingen is/wordt gedaan.

 
Komt in een of meer van de vijf punten een kink in de kabel, dan wordt het lastiger om veiligheidsbewustzijn onderdeel te laten worden van de bedrijfscultuur. Elk van de vijf punten kun je omdraaien naar een belemmerende factor. Waarbij wel of geen angstcultuur in het bedrijf een grote rol speelt. Bijvoorbeeld als meldingen maken een gedoe is en als een boemerang terugkomt naar de medewerker, laat hij het melden voortaan wel uit zijn hoofd.
 
Medewerkers hebben nogal eens het gevoel dat verantwoordelijkheid op hen wordt afgeschoven. Het is de verantwoordelijkheid van de leidinggevende een klimaat te creëren waarin medewerkers veilig kunnen werken. Het is aan de medewerkers zich te houden aan gemaakte afspraken, elkaar aan te spreken, te melden wat niet goed gaat en verbeterpunten aan te dragen.
 
Bij cultuurveranderingen en trainingen hoort weerstand. Afgelopen maandag vroeg een machinist aan mij wanneer de training voor mij geslaagd was. Mijn antwoord? Als iedere deelnemer na afloop concreet heeft benoemd wat hij in de praktijk gaat doen om het werk veiliger te maken. En het dan ook echt gaat doen.
 
Bovenstaande is herkenbaar voor organisaties in andere branches. Vervang veiligheidsbewustzijn voor klantgerichtheid, resultaatgerichtheid of milieubewustzijn.
 
Herkenbaar? Ik vind het leuk als je een reactie geeft.